Właściwe zaprojektowanie toalety dla osób niepełnosprawnych jest kluczowe dla zapewnienia im komfortu, bezpieczeństwa i pełnej dostępności do przestrzeni publicznych oraz prywatnych. W artykule przedstawiamy najważniejsze wymagania i standardy, które powinny być spełnione podczas projektowania i wyposażenia takich toalet.
Przepisy dotyczące toalet dla niepełnosprawnych
Według danych GUS w 2012 roku populacja osób niepełnosprawnych w Polsce liczyła 4,7 miliona osób, co stanowi ponad 10% ludności naszego kraju. Pomimo odpowiednich przepisów liczne budynki użyteczności publicznej nadal nie są przystosowane dla tych osób. Nie inaczej jest w przypadku toalet znajdujących się w owych budynkach. Co mówią przepisy na temat toalet dla osób niepełnosprawnych i jak zaprojektować taką toaletę?
Wytyczne dotyczące toalet dla niepełnosprawnych znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690). Czytamy w nim, że w budynku, na kondygnacjach dostępnych dla osób niepełnosprawnych, minimum jedno pomieszczenie higienicznosanitarne powinno być dostosowane do potrzeb tych osób. Toaleta taka powinna:
- zapewniać przestrzeń manewrową o wymiarach minimum 1,5 × 1,5 m;
- nie mieć progów w drzwiach;
- mieć minimum jedną, odpowiednio przystosowaną miskę ustępową i umywalkę;
- mieć uchwyty ułatwiające korzystanie z urządzeń higinienicznosanitarnych.
Jak powinna być zaprojektowana toaleta dla osób niepełnosprawnych?
Przepisy nie precyzują, co oznacza określenie „odpowiednio przystosowane”. Należy więc stosować się do dobrych praktyk. Miska ustępowa w kabinie WC dla osób niepełnosprawnych powinna znajdować się na wysokości 45-50 cm od posadzki, podajnik papieru toaletowego 60-70 cm, a przycisk do spłukiwania wody 100-120 cm. Spód umywalki powinien znajdować się powyżej kolan osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim, czyli minimum 70 cm od ziemi. Uchwyty należy zaś umieścić 80-85 cm od podłogi. Na wysokości dostępnej dla osób niepełnosprawnych powinny znajdować się także akcesoria dodatkowe, takie jak dozowniki mydła, pojemniki na papier toaletowy, pojemniki na ręczniki papierowe oraz suszarki do rąk. Nie można zapomnieć o apteczce, która również powinna być umieszczona na odpowiedniej wysokości, nie większej niż 120 cm od posadzki. Toaleta zaprojektowana w zgodzie z wymienionymi wytycznymi powinna być dostosowana do potrzeb większości osób niepełnosprawnych.
Uchwyty i poręcze
Niezwykle istotnym elementem toalety dla osób niepełnosprawnych, w tym dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, są uchwyty i poręcze, które mają na celu ułatwienie korzystania z urządzeń sanitarnych oraz zapewnienie dodatkowego wsparcia. Warto zainstalować poręcze przy sedesie, umywalce oraz wewnątrz kabiny prysznicowej. Poręcze powinny być zamontowane na wysokości około 80 cm od podłogi oraz wytrzymać obciążenie do 150 kg – tylko wówczas będą spełniały swoje zadanie.
Oświetlenie i sygnalizacja
Dobrze zaprojektowane oświetlenie toalety dla osób niepełnosprawnych jest niezwykle ważne dla ich komfortu i bezpieczeństwa. Oświetlenie powinno być równomierne, bez ostrych kontrastów, a także dostosowane do potrzeb osób z dysfunkcjami wzroku. Warto również zainstalować sygnalizację świetlną na zewnątrz toalety, informującą o jej zajętości oraz umożliwiającą wezwanie pomocy w razie potrzeby.
Podłoga i materiały
Podłoga w toalecie dla osób niepełnosprawnych powinna być wykonana z materiałów antypoślizgowych, aby zapobiec ewentualnym upadkom i kontuzjom. Ponadto, warto zwrócić uwagę na łatwość utrzymania czystości podłogi oraz odporność na wilgoć i ścieranie. Materiały użyte do wykończenia toalety powinny być trwałe, łatwe w utrzymaniu oraz przyjazne dla środowiska.
Ostatecznie, projektowanie toalety dla osób niepełnosprawnych wymaga uwzględnienia wielu aspektów, takich jak przestrzeń manewrowa, umiejscowienie urządzeń sanitarnych, uchwyty i poręcze, oświetlenie czy materiały wykończeniowe. Dzięki temu osoby z ograniczoną sprawnością ruchową będą mogły korzystać z takich toalet w pełni komfortowo i bezpiecznie.
