Projektanci toalet publicznych nie mają dziś łatwego zadania. Konieczne jest projektowanie w sposób możliwie najbardziej uniwersalny, to znaczy z myślą o wszystkich użytkownikach. I nie chodzi tu tylko o osoby niepełnosprawne, choć oczywiście zapewnienie im odpowiedniego dostępu do toalety jest niezwykle ważne. Niezbędne jest również uwzględnienie różnych potrzeb kobiet i mężczyzn.
Biologiczne różnice
Dla nikogo nie powinno być zaskoczeniem stwierdzenie, że kobiety różnią się anatomicznie od mężczyzn. Panie korzystają z toalet częściej i spędzają w nich więcej czasu – ocenia się, że średnio 90 sekund, podczas gdy mężczyźni 30. Część potrzeb fizjologicznych kobiet jest związana z okresem. Ponadto kobiety pomagają w toaletach swoim dzieciom; zdarza się też, że karmią je w nich piersią, bo nie mogą zrobić tego w innym miejscu. Na mniejsze kolejki w męskich toaletach wpływają także pisuary, z kolei w toaletach damskich konieczne są kabiny WC zapewniające niezbędną prywatność.
Hongkong i Tajwan ze zmianami w prawie
Mając na uwadze te różnice, ustawodawcy w niektórych miejscach podjęli próbę rozwiązania problemu. W Hongkongu i na Tajwanie wprowadzono tak zwane prawo „równości nocników”. Mówi ono, że na toalety damskie powinno przeznaczać się więcej miejsca. W Hongkongu na każdą toaletę męską przypada 1,5 kobiecej. W praktyce oznacza to, że inwestorzy budujący nowe obiekty użyteczności publicznej, takie jak centra handlowe, kina czy teatry, muszą dostosować się do tych wymogów. Ponadto, już istniejące obiekty mają określony czas na dostosowanie się do nowych regulacji. Również Stany Zjednoczone, a konkretnie 21 stanów wchodzących w skład federacji, wprowadziły podobne prawo.
W Chińskiej Republice Ludowej z powodu problemów z dostępem do toalet dla pań wybuchały nawet protesty. Problem w tym kraju jest o tyle poważniejszy, że wiele rodzin nie ma własnej ubikacji, więc przed toaletami publicznymi ustawiają się długie kolejki. Protesty przyniosły pewien skutek – władze Kantonu, jednego z największych chińskich miast, zapowiedziały zwiększenie liczby toalet dla kobiet. W Pekinie przed igrzyskami olimpijskimi w 2008 roku znacznie rozbudowano zaś sieć toalet publicznych.
W polskim prawie również można znaleźć pewne zapisy zapewniające paniom łatwiejszy dostęp do toalety. Mianowicie w budynkach użyteczności publicznej i zakładach pracy powinna przypadać co najmniej jedna miska ustępowa i jeden pisuar na 30 mężczyzn oraz jedna miska ustępowa na 20 kobiet. W wielu miejscach wciąż jednak nie dostosowano się do tych przepisów.
Reakcje społeczeństwa na wprowadzenie prawa „równości nocników”
Wprowadzenie nowych przepisów wywołało mieszane reakcje w społeczeństwie. Z jednej strony, wiele kobiet cieszy się z faktu, że władze zwróciły uwagę na problem dysproporcji w dostępie do toalet publicznych i podjęły kroki mające na celu jego rozwiązanie. Z drugiej strony, nie brakuje krytyków, którzy uważają, że wprowadzenie prawa „równości nocników” to przejaw nadmiernej ingerencji państwa w życie prywatne obywateli oraz naruszenie zasady wolności gospodarczej.
Wpływ prawa „równości nocników” na sytuację kobiet
Eksperci z dziedziny równości płci zwracają uwagę, że wprowadzenie prawa „równości nocników” może przyczynić się do poprawy sytuacji kobiet w Hongkongu i Tajwanie. Dostęp do odpowiedniej liczby toalet jest bowiem ważnym elementem codziennego funkcjonowania każdego człowieka, a długotrwałe oczekiwanie w kolejkach może prowadzić do stresu, dyskomfortu czy nawet problemów zdrowotnych. Wprowadzenie nowych przepisów może więc przyczynić się do poprawy jakości życia kobiet oraz zwiększenia ich poczucia komfortu i bezpieczeństwa w przestrzeni publicznej.
Czy prawo „równości nocników” zostanie wprowadzone również w innych krajach?
Na razie trudno przewidzieć, czy inne kraje pójdą śladem Hongkongu i Tajwanu, wprowadzając podobne regulacje dotyczące „równości nocników” w obszarze ogólnodostępnych sanitariatów. Warto jednak zwrócić uwagę, że problem dysproporcji w dostępie do toalet publicznych dotyczy także innych państw, zarówno w Azji, jak i na świecie. W związku z tym możliwe jest, że w przyszłości również inne kraje zdecydują się na wprowadzenie podobnego prawa.
