W wielu polskich miastach znalezienie toalety publicznej graniczy z cudem. W razie naglącej potrzeby często trzeba odwiedzić centrum handlowe czy próbować swoich sił w restauracji. Oczywiście sytuacja taka ma miejsce nie tylko w naszym kraju. Z podobnym problemem borykał się Amsterdam. Borykał się, bo władze tego miasta postanowiły go rozwiązać. I to w dość osobliwy sposób.
Pisuary lekarstwem na publiczne oddawanie moczu
Centrum stolicy Holandii przecina sieć kanałów. Nie dziwne więc, że panowie często załatwiali swoje potrzeby (a niektórzy, pomimo groźby mandatu, nadal to robią) właśnie do nich. Stwarza to jednak kilka problemów. Po pierwsze, zanieczyszcza wodę. Po drugie, widok innej osoby publicznie oddającej mocz nie jest zbyt przyjemny. Po trzecie, zdarzało się, że będący pod wpływem alkoholu albo nieostrożni mężczyźni wpadali do kanałów, co kończyło się tragicznie. Czasami zamiast kanałów „ofiarami” stawały się zabytki, których w mieście nie brakuje.
Pisuary w Amsterdamie mają długą historię, która sięga aż XIX wieku. Wówczas to wprowadzono je jako sposób na poprawę higieny miejskiej i ograniczenie przypadków publicznego załatwiania potrzeb fizjologicznych. Wprowadzenie pisuarów przyczyniło się do zmniejszenia nieprzyjemnych zapachów oraz poprawy ogólnego wizerunku miasta.
Amsterdamskie spiralne pisuary są często umieszczane w strategicznych miejscach, takich jak parki, place czy wzdłuż kanałów. Dzięki temu mieszkańcy i turyści mają do nich łatwy dostęp, co przekłada się na większą dbałość o higienę miejską. Warto również dodać, że wiele z nich jest sezonowych i montowane są jedynie na czas letnich miesięcy, gdy ruch turystyczny jest największy.
Spiralne pisuary plaskrul
Dziś w centrum Amsterdamu co krok można natknąć się na charakterystyczne zielone pisuary zwane po niderlandzku plaskrul. Właściwy pisuar otoczony jest zielonym kawałkiem metalu uformowanym w kształcie spirali. Nie sięga on chodnika, a jego górna część jest perforowana, więc osoba załatwiająca potrzebę może obserwować, co dzieje się na ulicy (a osoby przechodzące obok, co dzieje się w środku – coś za coś). Plaskrul podłączone są do kanalizacji i czyszczone wodą z kanałów. Występują w wersji pojedynczej i podwójnej, a niektóre są dodatkowo wyposażone w dach.
Pisuary „wyrastające” spod ziemi
Plaskrul to niejedyne nietypowe pisuary, z którymi można spotkać się w centrum stolicy Niderlandów. Chyba jeszcze dziwniejsze są wysuwane pisuary produkowane przez firmę UriLift. Za dnia znajdują się w ziemi, przypominając studzienki kanalizacyjne. Bez problemu mogą po nich przechodzić ludzie i przejeżdżać samochody. Nocą, gdy centrum miasta tętni życiem, wysuwane są na powierzchnię. Co więcej, zapewniają znacznie większą prywatność niż dotychczasowe pisuary, podobnie jak toalety publiczne wyposażone w przegrody pisuarowe. UriLift produkowane są również w wersji dla kobiet – z zamykanymi drzwiami.
Artystyczny „pisuar-kwiat”
W Amsterdamie można również spotkać bardziej nowoczesne i artystyczne wersje pisuarów. Przykładem takiego rozwiązania jest tzw. "pisuar-kwiat", który zdobi jeden z placów miasta. Jego nietypowy design przyciąga uwagę przechodniów i sprawia, że staje się on nie tylko urządzeniem sanitarnym, ale także elementem dekoracyjnym przestrzeni miejskiej.
Pisuary wypełnione konopiami
Problem „dzikiego sikania” na ulicy nadal jednak występuje, więc w ostatnim czasie na ulicach Amsterdamu pojawiły się GreenPees, czyli ekologiczne pisuary wypełnione… konopiami. Pozwalają ograniczyć nieprzyjemne zapachy, jednak to nie wszystko. Po opróżnieniu pisuaru mieszanka moczu i konopi wykorzystywana jest do produkcji naturalnych nawozów, które używane są w miejskich parkach i ogrodach. Przyjemne z pożytecznym. Program pilotażowy okazał się sukcesem – po zainstalowaniu kilku GreenPees na jednej z amsterdamskich ulic odnotowano prawie 50-procentowy spadek liczby osób oddających mocz publicznie – więc na ulicach stolicy Holandii pojawiło się więcej zielonych pisuarów.
Pisuary jako architektoniczne narzędzie edukacji?
Nietypowe pisuary w Amsterdamie są również wykorzystywane jako narzędzie edukacyjne i społeczne. Na przykład, niektóre z nich zostały ozdobione informacjami na temat lokalnych inicjatyw ekologicznych, takich jak projekt "Amsterdam Rainproof", który ma na celu zwiększenie retencji wodnej w mieście i zmniejszenie ryzyka powodzi. Tego typu działania mają na celu zwrócenie uwagi mieszkańców na ważne problemy środowiskowe oraz zachęcenie ich do aktywnego udziału w dbaniu o swoje otoczenie.
