Przepisy nakazują, aby w budynkach użyteczności publicznej funkcjonowały łazienki i toalety. Zarządcy muszą organizować pomieszczenia sanitarne dla swoich pracowników, a większe instytucje mają obowiązek zapewnić ogólnodostępne WC. Obowiązujące akty prawne wyznaczają minimalne zasady funkcjonowania takich miejsc, ale coraz więcej placówek idzie dużo dalej i zaprasza klientów do świetnie zaaranżowanych i ładnie urządzonych toalet publicznych.
Formuła „budynki użyteczności publicznej” jest bardzo pojemna, ale precyzyjnie tłumaczy ją rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Według tych przepisów są to obiekty przeznaczone na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty i szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji. Administratorzy tych budynków oraz właściciele zakładów pracy są zobowiązani do urządzenia i dbania o ogólnodostępne ustępy – także dla klientów i interesantów. Zwolnione z tego ostatniego obowiązku są jedynie placówki bankowe, handlowe i usługowe prowadzące działalność otwartą na powierzchni poniżej 100 mkw.
Oznaczenie i ogólna orientacja
Przepisy regulują już sprawy oznaczenia pomieszczeń sanitarnych i wskazania drogi do nich. W dużych centrach handlowych, na lotniskach czy dworcach strzałki wskazujące kierunek do toalety powinny być czytelne i dobrze widoczne – również dla osób starszych czy słabowidzących. Oznaczenie pomieszczeń dla kobiet, mężczyzn, osób niepełnosprawnych czy matek z dziećmi musi być proste i nie wzbudzać wątpliwości. Najlepiej sprawdzają się w tym przypadku powszechnie znane symbole umieszczone na kontrastowym tle.
W miejscu pracy odległość od stanowiska do toalety nie powinna przekraczać 75 m, a pomieszczenia sanitarne powinny być umiejscowione w tym samym budynku, a nawet na tym samym piętrze (w szczególnych wypadkach na sąsiednim poziomie).
Ważną rolę do odegrania w ogólnej orientacji ma także oświetlenie – zarówno znaków wskazujących drogę, jak i instalacji w środku pomieszczeń. Przepisy nakazują ogólnie, aby natężenie światła było dostosowane do potrzeb użytkowników.
Materiały i czystość
Podłoga w toaletach publicznych powinna być wykonana z materiałów łatwych do zmywania, które nie nasiąkają wodą oraz nie są śliskie. Także ściany, ścianki działowe oraz blaty pod umywalki muszą mieć powierzchnie zewnętrzne odporne na negatywne działanie wody i wilgoci. Dobrymi materiałami wykończeniowymi w pomieszczeniach sanitarnych są więc m.in. płytki ceramiczne, specjalistyczne okładziny czy laminowane płyty HPL.
Pomieszczenia sanitarne muszą być utrzymywanie w stałej czystości, a wypełnienie tego obowiązku spoczywa na administratorach budynków. Ubikacje i umywalnie muszą być także stale wentylowane. Instalacja grawitacyjna i mechaniczna powinna zapewnić wymianę powietrza w każdej godzinie nie mniejszą niż 50 m³ na miskę WC i 25 m³ na pisuar.
Wytyczne techniczne dla toalet publicznych
Przepisy wskazują także szereg konkretnych wytycznych technicznych dotyczących aranżacji pomieszczeń, wymiarów kabin czy instalacji sanitarnych. Podajemy najważniejsze z nich:
- umywalnie, toalety i ubikacje powinny mieć wysokość w świetle co najmniej 2,5 m, wyjątkiem są ogólnodostępne łaźnie, których wysokość powinna wynosić co najmniej 3 m;
- ściany działowe i kabiny muszą osiągać wysokości co najmniej 2 m i być wykonane z materiałów o powierzchniach zmywalnych oraz odpornych na wilgoć;
- drzwi prowadzące do toalet publicznej powinny mieć minimalną szerokość 0,9 m i zamykać się samoczynnie, a w środku pomieszczeń nie dopuszcza się do montażu drzwi przesuwanych lub składanych, natomiast wejścia do kabin powinny mieć minimalną szerokość 0,8 m;
- zaraz za wejściem do sanitariatów musi znajdować się pomieszczenie izolujące wyposażone w umywalki z dostępem do ciepłej i zimnej wody – na jedną umywalkę powinny przypadać trzy miski WC i trzy pisuary;
- w pracowniczych toaletach publicznych co najmniej jedna umywalka musi przypadać na 20 osób, co najmniej jedna miska WC i jeden pisuar na 30 mężczyzn oraz jedna miska ustępowa na 20 kobiet;
- kabiny WC z miską ustępową powinny mieć minimalną szerokość 1 m i długość 1,1 m, ze ściankami i drzwiami o wysokości co najmniej 2 m z możliwym prześwitem nad podłogą 0,15 m.
Dostęp dla osób niepełnosprawnych
Zgodnie z ustawą o dostępności, łazienki i toalety publiczne powinny być przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Oznacza to, że muszą być wyposażone w uchwyty oraz poręcze ułatwiające korzystanie z nich osobom z ograniczoną sprawnością ruchową. Ponadto, muszą być odpowiednio oznakowane, a ich wejścia powinny być wolne od barier architektonicznych.
Obowiązkowe środki czystości i nieobowiązkowe wyposażenie łazienek
Przepisy regulują także szczegółowo w jaki sposób powinny być wyposażone toalety publiczne. Administratorzy budynków muszą zapewnić, aby stale znajdowały się w nich m.in. dozowniki z mydłem lub piankami czyszczącymi, suszarka do rąk lub dozownik z papierowymi ręcznikami, papier toaletowy, kosze na śmieci, szczotki do WC.
Obecnie wielu zarządców toalet publicznych lub też właścicieli lokali z ogólnodostępnymi toaletami dla kobiet i mężczyzn, nie ogranicza się wyłącznie do tego, co sugerują przepisy. Ogólny wzrost standardów związanych z komfortem korzystania z miejsc takich jak łazienki publiczne, spowodował, że wiele takich miejsc oferuje więcej niż tylko zachowanie odpowiedniego poziomu czystości i zapewnienie dostępu do podstawowych akcesoriów higienicznych. Dobrym tego przykładem są hotele, restauracje lub sale weselne, które nie tylko bardziej dbają o przyjemny design łazienek dla gości, ale bywa też, że toalety te są lepiej wyposażone w akcesoria niebędące artykułami pierwszej potrzeby. W toaletach dla kobiet mogą to być podpaski lub tampony, zapasowe rajstopy, nawilżane chusteczki. Natomiast męską toaletę warto wyposażyć dodatkowo w nieobowiązkowe przegrody międzypisuarowe, które znacznie poprawiają komfort podczas załatwiania podstawowej potrzeby.
Kontrola i nadzór
W Polsce istnieje system kontroli i nadzoru nad łazienkami oraz toaletami publicznymi. Państwowa Inspekcja Sanitarna oraz inne właściwe organy przeprowadzają regularne kontrole, sprawdzając przestrzeganie obowiązujących przepisów. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, właściciele obiektów mogą zostać ukarani mandatami lub innymi sankcjami administracyjnymi.
Współczesne łazienki i toalety publiczne odgrywają ważną rolę w życiu społecznym, dlatego tak istotne jest przestrzeganie obowiązujących przepisów. Dzięki temu, zarówno mieszkańcy, jak i turyści mogą korzystać z tych miejsc w sposób komfortowy i bezpieczny.
Dostosowanie się do wszystkich przepisów często nie jest sprawą prostą, zwłaszcza gdy na toalety adaptuje się pomieszczenia o nietypowym układzie. Warto w takich sytuacjach skorzystać z usług doświadczonych projektantów. Zachęcamy do kontaktu ze specjalistami z naszej firmy – Sanipol od lat projektuje i realizuje zabudowy sanitariatów w budynkach publicznych.
